Środki ochrony roślin

Nowoczesna uprawa roślin to obecnie podstawa bezpieczeństwa żywnościowego mieszkańców naszego globu. Ma ona zapewnić nie tylko wystarczającą ilość pożywienia, ale także zapewnić jego wysoką jakość – tak, by nie stanowiło ono zagrożenia dla konsumentów. Dlatego cały czas rozwijane są techniki uprawy gleby i jej nawożenia. Ponadto postępuje rozwój biologiczny w hodowli nowych odmian roślin uprawnych, pozwalający na uzyskanie coraz wyższych plonów z hektara. To jednak tylko dwie z „nóg” systemu bezpieczeństwa żywnościowego. Ponieważ uprawy oraz już zebrane plony są cały czas narażone na atak ze strony chorób i szkodników oraz konkurencję ze strony chwastów, dla zapewnienia stabilności całego systemu konieczna jest trzecia noga, jaką jest ochrona roślin.

Czym są środki ochrony roślin?

Wg definicji środki ochrony roślin to substancje pochodzenia syntetycznego lub naturalnego, ich mieszaniny, a także żywe organizmy, które są stosowane do ochrony upraw oraz plonów przed szkodnikami i patogenami, a ponadto do usuwania niepożądanych roślin. Do tej kategorii włączono różnego rodzaju regulatory wzrostu i rozwoju roślin, a także preparaty odstraszające, wabiące czy hamujące żerowanie szkodników. W tej kategorii znaleźć można też adiuwanty, czyli produkty stosowane do poprawy działania innych środków ochrony roślin. Ważną grupą środków ochrony roślin są też zaprawy nasienne pozwalające na ochronę upraw już od momentu siewu.

Kategorie środków ochrony roślin

Środki ochrony roślin dzieli się zazwyczaj ze względu na grupy organizmów, przeciwko jakim są one kierowane. Podstawowe kategorie środków stosowanych w rolnictwie i ogrodnictwie to:

• Fungicydy, czyli środki przeznaczone do zwalczania chorób grzybowych,
• Herbicydy służące do walki z chwastami,
• Bakteriocydy do zwalczania chorób wywoływanych przez bakterie,
• Zoocydy, czyli środki do zwalczania szkodników zwierzęcych. Wśród których wyróżnia się kilka podkategorii:

1. insektycydy,
2. akarycydy,
3. rodentycydy,
4. moluskocydy,
5. nematocydy

Wybierając środki ochrony roślin, warto dokładnie poznać zwalczany organizm, ponieważ wiedza ta pozwoli użyć preparatów selektywnych i pozbyć się wyłącznie niepożądanych gości z upraw, bez jednoczesnego stwarzania zagrożenia dla innych organizmów. Jeśli jednak zagrożenie dla plantacji tworzy wiele różnych gatunków organizmów, jak to ma np. miejsce w przypadku chwastów czy owadów atakujących uprawy, wówczas koniecznie trzeba sięgnąć po środek nieselektywny, dzięki któremu będziemy mogli pozbyć się wszystkich intruzów.

Zalety korzystania ze środków ochrony roślin

Środki ochrony roślin pozwalają przede wszystkim na uzyskanie wysokiej jakości plonów oraz umożliwiają obniżenie kosztów związanych z produkcją roślinną. W pośredni sposób chronią one także nasze zdrowie i życie, ponieważ pozwalają na zwalczanie patogenów wytwarzających szkodliwe dla ludzi związki chemiczne. Przykładem są fungicydy, bez których wiele z zebranego ziarna zbóż czy owoców i warzyw zawierałoby toksyczne mykotoksyny, będące między innymi przyczyną nowotworów.

Mimo że środki ochrony roślin nie są tanie w zakupie, to jednak koszty innych metod ochotny roślin pozostają zazwyczaj wyższe. Przykładem jest odchwaszczanie upraw, które można wykonać mechanicznie czy nawet ręcznie, jednak koszty robocizny oraz częstotliwość wykonywania zabiegów mechanicznymi opielaczami będą skutkowały koniecznością podniesienia ceny uzyskanych plonów.

Środki ochrony roślin – jakie zagrożenia ze sobą niosą?

Wiele osób, które pozostają nieświadome znaczenia środków ochrony roślin, uważa, że są one szkodliwe, ponieważ raz zaaplikowane pozostają w roślinach przez cały okres ich wzrostu. Nie jest to prawda, ponieważ środki ochrony roślin prawidłowo aplikowane i z przestrzeganymi okresami karencji nie pozostawiają w zebranym plonie pozostałości. Zagrożenie jest zazwyczaj spowodowane nieprawidłowym ich stosowaniem. W szczególności dotyczy to stosowania preparatów zarejestrowanych dla innych upraw, np. używanie środków do ochrony zbóż do ochrony upraw sadowniczych czy warzyw. Preparaty te, mimo że mają tę samą substancję aktywną, to jednak różnią się formulacją, przez co inaczej zachowują się podczas aplikacji, np. nie rozpływają się prawidłowo na liściach, tylko tworzą krople, które opadają na ziemię.

Jeszcze większe zagrożenie stanowią fałszowane środki ochrony roślin, których skład i działanie nie są znane i które mogą doprowadzić do zniszczenia upraw lub pozostawić w plonie niedopuszczalne pozostałości, które w razie wykrycia będą stanowić podstawę do spraw odszkodowawczych.